Starszy zboru
Starszy zboru (gr. πρεσβυτερος, presbyteros) – przywilej w niektórych chrześcijańskich kościołach i związkach wyznaniowych.
Protestantyzm
[edytuj | edytuj kod]W wielu Kościołach protestanckich, niezależnie od urzędu pastora, istnieje także funkcja starszego zboru. Niektóre społeczności mają więcej niż jednego starszego, skupiając ich w radzie starszych. W większości denominacji starszymi zboru są osoby świeckie, choć np. w niektórych kościołach metodystycznych funkcję tę sprawują starsi duchowni. Niektóre wspólnoty ordynują na to stanowisko również kobiety.
W Polsce urząd starszych zboru występuje m.in. w:
- Kościele Ewangelicko-Reformowanym
- Kościele Zielonoświątkowym
- Kościele Chrześcijan Wiary Ewangelicznej
- Kościele Wolnych Chrześcijan
- Kościele Adwentystów Dnia Siódmego.
Świadkowie Jehowy
[edytuj | edytuj kod]Funkcja starszego zboru istnieje w społecznościach badackich, takich jak: Świadkowie Jehowy, Świecki Ruch Misyjny „Epifania” czy Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego.
W zborach Świadków Jehowy starszym zboru, zwanym również nadzorcą zboru jest ochrzczony doświadczony mężczyzna sprawujący nadzór nad zborem[1][2]. Biblijne kryteria wyboru: 1Tm 3:1–7, Tyt 1:5–9 także: Jk 3:13, 17, 18[3]. W organizacji Świadków Jehowy funkcja starszego zboru odpowiada biblijnej funkcji prezbitera (gr. πρεσβυτερος, presbyteros)[4]. Nie ma ograniczeń co do liczebności starszych (nadzorców[5]) w jednym zborze. Starszy, który przestałby spełniać te kryteria, traci funkcję[6][7]. Określenia „starszy”[8] (wskazuje na dojrzałość duchową danego mężczyzny) i „nadzorca”[9] (wskazuje na obowiązki, jakie ma on pełnić) odnoszą się do tej samej funkcji w zborze[5].
Starszy jest zalecany przez miejscowe grono starszych zboru, spośród sług pomocniczych usługujących w zborze. W trakcie wizyty w danym zborze nadzorca obwodu, po omówieniu zaleceń z miejscowym gronem starszych oraz po poznaniu kandydatów do zamianowania, mianuje ich na starszych i sług pomocniczych w danym zborze[10].
Starszy nie wyróżnia się spośród innych członków zboru, ani ubiorem ani tytułami. Nie otrzymuje żadnych gratyfikacji za sprawowanie tej funkcji[11]. Starszy przewodzi w działalności kaznodziejskiej zboru, naucza w nim oraz udziela pokrzepienia, rad oraz zachęt duchowych pozostałym członkom zboru[12][13]. Starsi zboru mają na celu pomagać poszczególnym członkom zboru, zapewniając im duchowe wsparcie i przewodnictwo. Koordynują też działalność ewangelizacyjną, pokrzepiają współwyznawców, którzy cierpią w wyniku jakieś straty, a także zachęcają i wspierają będących w potrzebie. Mają dbać o dobro zboru zgodnie z zasadą biblijną „Nie znaczy to, że jesteśmy panami waszej wiary. Jesteśmy waszymi współpracownikami z myślą o waszej radości” (2 Kor 1:24)[14].
W Polsce w 2021 roku usługiwało 9153 starszych zboru[15].
Zadania
[edytuj | edytuj kod]W zborze starszym (nadzorcom) przydzielane są funkcje[16]:
- koordynator grona starszych – prowadzi spotkania wszystkich (grona) starszych danego zboru, jest odpowiedzialny za harmonijną współpracę w tym gronie. Nadzoruje pracę porządkowych, koordynatora wykładów publicznych (przydzielającego mówców do danego tematu i terminu wykładów biblijnych, wygłaszanych na zebraniach w miejscowej Sali Królestwa lub w wyjątkowych sytuacjach w formie wideokonferencji)[a] i koordynatora obsługi sprzętu audio-wideo. Najczęściej układa program (tzn. lektorów do odczytywania akapitów na studium Strażnicy i zajmuje się lokalnymi sprawami organizacyjnymi zboru. W razie klęski żywiołowej kontaktuje się z nadzorcami grup, by ocenić sytuacje[17]. Koordynator grona starszych nie czuje się ważniejszy od pozostałych starszych[18];
- sekretarz – zajmuje się zapiskami zborowymi, na bieżąco informuje starszych o nadejściu ważnych listów do zboru, kompletuje sprawozdania miesięczne z działalności kaznodziejskiej miejscowych Świadków Jehowy;
- nadzorca służby – planuje regularne wizyty w grupach służby, organizuje zborowe zbiórki do służby polowej, zajmuje się sprawami służby kaznodziejskiej zboru, sprawuje nadzór nad tymi sługami pomocniczymi, którzy opiekują się publikacjami i terenami do głoszenia na terenie zboru[a];
Tych trzech nadzorców tworzy miejscowy Zborowy Komitet Służby – wypełniają i podpisują różne formularze, np. zestawienia i zamówienia na publikacje Świadków Jehowy (otrzymują je od sługi pomocniczego – sługi literatury i sługi), czuwają nad kontami zboru (dobrowolne datki ze skrzynek na Sali Królestwa). Rozważają prośby o udostępnienie Sali Królestwa[a] na uroczystości ślubne i pogrzebowe członkom zboru, przydzielają głosicieli do grup służby. Zatwierdzają zgłoszenia do stałej i pomocniczej służby pionierskiej. Działają pod nadzorem wszystkich starszych zboru.
- nadzorca grupy służby kaznodziejskiej – opiekuje się przydzieloną mu grupą (10–15 głosicieli). Pomaga również w zbieraniu od głosicieli w danej grupie, comiesięcznych sprawozdań z działalności kaznodziejskiej przekazując je potem sekretarzowi zboru, organizuje grupowe zbiórki do służby polowej wspiera duchowo wszystkich członków grupy w działalności ewangelizacyjnej i interesuje się ich kondycją duchową; wspiera i szkoli sług pomocniczych i innych głosicieli w grupie oraz dokonuje wizyt pasterskich z innym starszym lub sługą pomocniczym u osób należących do grupy, którą nadzoruje; nadzoruje grupowe sprzątanie Sali Królestwa po każdym zebraniu;
- prowadzący studium Strażnicy – przewodniczy w tym cotygodniowym zebraniu, odbywającym się w Sali Królestwa (dodatkowo w formie wideokonferencji)[a];
- nadzorca zebrania chrześcijańskie życie i służba – najczęściej przewodniczy w zebraniu o nazwie Chrześcijańskie życie i służba; przydziela prowadzenie punktów starszym i sługom pomocniczym w programie tego zebrania, przydziela punkty oraz pokazy ćwiczebne przeprowadzane na tym zebraniu. Współpracuje ze starszym, który jest doradcą (jego zadaniem jest udzielanie na osobności starszym i sługom pomocniczym wskazówek dotyczących ich wystąpień, o ile zachodzi taka potrzeba. Może to dotyczyć punktów podczas tego zebrania, wykładów publicznych, prowadzenia studium Strażnicy lub zborowego studium Biblii czy też usługiwania w charakterze lektora[19]). Opiekuje się również biblioteką zborową w Sali Królestwa[a][20].
Co tydzień różni starsi (oraz słudzy pomocniczy), przedstawiają punkty w programie zebrań zborowych, wygłaszają również publiczne wykłady biblijne, współpracują z pionierami i głosicielami w służbie kaznodziejskiej, starsi co tydzień na zmianę prowadzą zborowe studium Biblii.
Starsi spotykają się również z kandydatami na głosiciela czy kandydatami do chrztu[a], omawiając z nimi podstawowe wymagania biblijne[21]. Odwiedzają poszczególnych członków zboru (tzw. wizyty pasterskie)[a], zachęcając ich i udzielając rad biblijnych[22]. W przypadku kiedy okaże się, że ochrzczony członek zboru postępuje wbrew zasadom biblijnym lub publicznie odejdzie od istotnej doktryny wiary czy popełni jakiś grzech, a po okazanej mu pomocy nie okaże szczerej skruchy i głębokiego żalu za swoje złe postępowanie, starsi zboru powołują spośród swego grona trzyosobowy komitet starszych, który może go usunąć ze zboru, a po pewnym czasie, gdy zmieni swe postępowanie ten sam komitet może zadecydować o jego powrocie do zboru[23][24][25].
Inne funkcje
[edytuj | edytuj kod]- nadzorca obwodu – starsi zamianowani przez Ciało Kierownicze Świadków Jehowy[10], którzy składają dwa razy w roku wizyty w zborach (trwające od wtorku do niedzieli; w wyjątkowych sytuacjach w formie wideokonferencji)[a], tworzących obwód (ok. 20 zborów)[26]. Podczas tej wizyty starszy (jeżeli ma żonę, to wraz z nią), poświęca czas na osobiste rozmowy z członkami zboru (na zebraniach, w czasie służby kaznodziejskiej, w trakcie posiłków itp.). Ten pełnoczasowy kaznodzieja wygłasza okolicznościowe przemówienia na zebraniach (wykłady), spotyka się również z miejscowymi pionierami, starszymi zboru i sługami pomocniczymi. Co tydzień odwiedza kolejny zbór w przydzielonym obwodzie. Najczęściej co trzy lata przydzielany jest na teren innego obwodu. Nadzorca obwodu odpowiada również za zgromadzenia obwodowe[27][a]. Ze względu na wykonywanie specjalnego zadania, nadzorca obwodu należy do Ogólnoświatowej Wspólnoty Specjalnych Sług Pełnoczasowych Świadków Jehowy[28]. W 2021 roku 1001 misjonarzy terenowych usługiwało w charakterze nadzorców obwodów i ich żon[29];
- Komitet Oddziału – w każdym Biurze Oddziału Świadków Jehowy na świecie co najmniej trzech doświadczonych nadzorców, którzy nadzorują działalność kaznodziejską w kraju lub krajach, które mu podlegają (w tych ostatnich jest Komitet Kraju), członków Komitetu Oddziału mianuje bezpośrednio Ciało Kierownicze Świadków Jehowy[30].
Starsi mogą też nadzorować również inne działy (funkcjonujące na zasadzie wolontariatu)[16][a] m.in.:
- budowlany (Lokalny Dział Projektowo-Budowlany);
- humanitarny (Komitet Pomocy Doraźnej);
- medyczny (Komitet Łączności ze Szpitalami, Grupy Odwiedzania Chorych);
- organizacyjny (Komitet Kongresu, Komitet Użytkowania Sali Królestwa, Komitet Użytkowania Sali Królestwa i inne).
Szkolenia
[edytuj | edytuj kod]Starsi zboru biorą udział w przeznaczonych dla nich specjalnych szkoleniach/kursach[a][31]:
- Kurs Służby Królestwa szkolenie ze specjalnym podręcznikiem „Paście trzodę Bożą” (1 Piotra 5:2) – organizowane przez Ciało Kierownicze dla nadzorców podróżujących, starszych zboru oraz osobne dla sług pomocniczych, wprowadzone 9 marca 1959 roku w South Lansing w Stanach Zjednoczonych, trwające wówczas miesiąc[32], obecnie przeprowadzane na całym świecie. W 1966 roku kurs skrócono do dwóch tygodni. W roku 1972 wydano nowy podręcznik – Kurs Służby Królestwa. Od 1977 roku wszyscy starsi zboru korzystają z 15-godzinnego szkolenia. Odtąd co kilka lat przeprowadza się je o różnej długości. Wydano pierwszą broszurę z serii „Uważajcie na samych siebie i na całe stado”. Od 1984 roku z kursu korzystają również – osobno – słudzy pomocniczy[33]. W roku 1991 wydano nowy podręcznik „Zważajcie na samych siebie i na całą trzodę”, a w 2010 obecny. Ostatni taki kurs – dla starszych zboru oraz sług pomocniczych – miał miejsce na przełomie 2017/2018, a tylko dla starszych – w 2023 roku. Kładzie nacisk na obowiązki religijne w zborach, szkolenie do opiekowania się powierzoną im trzodą i wywiązywania z zadań organizacyjnych. Omawia się aktualną sytuację w zborach, widoczne tendencje oraz zaistniałe potrzeby[34][35]. Najczęściej trwa jeden dzień[31];
- Kurs dla Starszych – szkolenie pięciodniowe, wprowadzone w 2008 w Stanach Zjednoczonych, w celu podniesienia duchowych kwalifikacji, od 2011 organizowane jest we wszystkich krajach (w Polsce do 2013 roku skorzystało z niego ponad 4370 starszych zboru)[34]. Ma za cel pomóc starszym zboru kształtować usposobienie duchowe i wywiązywać się z zadań w zborze[35], takich jak nauczanie i praca pasterska, a także pogłębić miłość do Boga i współwyznawców[31];
- Niektórzy ze starszych zboru biorą udział także w dodatkowych, np. będąc doświadczonymi pionierami, gotowymi opuścić rodzinne strony i działać tam, gdzie są potrzeby w Kursie dla Ewangelizatorów Królestwa. Z kolei nadzorcy obwodu – oraz (jeśli są żonaci) ich małżonki – korzystają ze specjalnego miesięcznego Kursu dla Nadzorców Obwodu i Ich Żon[31] (w Polsce do marca 2014 roku odbyło się jedenaście takich kursów (klas)[36][34][35]. Na rok 2024 na całym świecie zaplanowano szkolenie dla przeszło 430 klas[37]).
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m W związku z pandemią COVID-19 od 14 marca 2020 roku do 31 sierpnia 2022 roku działalność głoszenia od domu do domu była zawieszona (do osób zainteresowanych prowadzona była listownie, telefonicznie i w formie elektronicznej; od 31 maja 2022 roku wznowiono publiczną działalność ewangelizacyjną). W związku z tym do 28 lutego 2023 roku zawieszono wymagania godzinowe dla pionierów pełnoczasowych (stałych, specjalnych i misjonarzy), a także szkolenia i kursy (oprócz Kursu Służby Pionierskiej i Kursu dla Starszych przeprowadzanego do końca 2022 roku w formie wideokonferencji). Od marca 2020 roku zebrania zborowe odbywały się wyłącznie w formie wideokonferencji, a od 1 kwietnia 2022 roku odbywają się ponownie w Sali Królestwa oraz w formie „hybrydowej” (wszyscy uczestnicy w Sali Królestwa i odbierający program transmitowany przez wideokonferencje mogą brać czynny udział w punktach i dyskusjach). Do końca 2022 roku wstrzymano organizowanie z osobistym udziałem obecnych kongresów regionalnych, specjalnych i zgromadzeń obwodowych. Ich program został zamieszczony w oficjalnym serwisie internetowym jw.org (od marca 2021 roku program niektórych zgromadzeń obwodowych przedstawiano online na platformie JW Stream–Studio).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jaka jest rola starszych zboru?, [w:] Kto dzisiaj spełnia wolę Jehowy? [online], 2018, s. 18 .
- ↑ Starsi, [w:] Zawsze bądź blisko Jehowy, Watchtower, 2019, s. 243 .
- ↑ Bracia — czy ubiegacie się o to, żeby zostać starszymi?, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, listopad 2024, s. 20 .
- ↑ Watchtower, Słowniczek biblijny: Starszy, [w:] Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata, Towarzystwo Strażnica, 2018, s. 1775 .
- ↑ a b Watchtower, Słowniczek biblijny: Nadzorca, [w:] Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata, Towarzystwo Strażnica, 2018, s. 1767 .
- ↑ Nadzorca, [w:] Wnikliwe poznawanie Pism tom 2 [online], 2006, s. 124, 125 .
- ↑ Starszy, [w:] Wnikliwe poznawanie Pism tom 2 [online], s. 787–790 .
- ↑ Watchtower, Słowniczek pojęć: Starszy [online], jw.org .
- ↑ Watchtower, Słowniczek pojęć: Nadzorca [online], jw.org .
- ↑ a b Jak w poszczególnych zborach są mianowani starsi i słudzy pomocniczy?, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 listopada 2014, s. 28 .
- ↑ Watchtower, Czy Świadkowie Jehowy mają duchownych, którzy pobierają opłaty za swoje posługi? [online], jw.org [dostęp 2014-08-31] .
- ↑ Pasterze, naśladujcie Największych Pasterzy, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 listopada 2013, s. 26–30 .
- ↑ Jak jest zorganizowany zbór?, [w:] Już zawsze ciesz się życiem! — interaktywny kurs biblijny, Towarzystwo Strażnica, 2021, s. 83 .
- ↑ Świadkowie Jehowy — kim są? [online], jw.org .
- ↑ Główny Urząd Statystyczny , Wyznania religijne w Polsce 2019-2021 [online], stat.gov.pl, 22 grudnia 2022, s. 216-217 [dostęp 2022-12-23] .
- ↑ a b Nadzorcy, którzy ‛pasą trzodę Bożą’, [w:] Zorganizowani do spełnienia woli Jehowy, Towarzystwo Strażnica, 2019, s. 30–52 .
- ↑ Królestwo Boże panuje!, Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 214 .
- ↑ Zorganizowani do spełniania woli „Boga pokoju”, [w:] Królestwo Boże panuje!, Towarzystwo Strażnica, 2014, s. 118–121 .
- ↑ Wskazówki dotyczące zebrań chrześcijańskiego życia i służby [online], jw.org, 2022 .
- ↑ Dlaczego w Sali Królestwa mamy bibliotekę?, [w:] Kto dzisiaj spełnia wolę Jehowy? [online], 2018, s. 30 .
- ↑ Dlaczego należy się ochrzcić?, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 kwietnia 2002, s. 13 .
- ↑ Chrześcijańscy starsi — ‛współpracownicy ku naszej radości’, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 stycznia 2013, s. 29–31 .
- ↑ Jak starsi okazują miłość i miłosierdzie tym, którzy zgrzeszyli, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, sierpień 2024, s. 20 .
- ↑ Watchtower, Czy zrywacie wszelkie kontakty z byłymi członkami waszej religii? [online], jw.org [dostęp 2014-09-01] .
- ↑ „Pasterze odpowiadający memu sercu”, [w:] Jeremiasz przekazuje nam słowo od Boga [online], 2014, s. 128–139 .
- ↑ Słownik pojęć. Nadzorca obwodu [online], jw.org .
- ↑ Jak pomagają nam nadzorcy obwodów?, [w:] Kto dzisiaj spełnia wolę Jehowy? [online], 2018, s. 20 .
- ↑ Watchtower, „Co ślubujesz, spełnij”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, Towarzystwo Strażnica, kwiecień 2017, s. 3–8 .
- ↑ Misjonarze posyłani ‛do najdalszych miejsc na ziemi’ [online], jw.org, 1 czerwca 2021 [dostęp 2021-06-01] .
- ↑ Co się robi w Biurze Oddziału?, [w:] Kto dzisiaj spełnia wolę Jehowy? [online], 2018, s. 25 .
- ↑ a b c d Jak Świadkowie Jehowy są szkoleni do działalności kaznodziejskiej? [online], jw.org .
- ↑ Czy jesteś przygotowany do ocalenia?, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 maja 2006, s. 24 .
- ↑ Rocznik Świadków Jehowy 2003, Nowy Jork: Towarzystwo Strażnica, 2003, s. 16 .
- ↑ a b c Teokratyczne szkolenia wyrazem miłości Jehowy, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 września 2012, s. 13–17 .
- ↑ a b c Watchtower, Szkolenie poddanych Królestwa, [w:] Królestwo Boże panuje! [online], jw.org, 2014, s. 188 .
- ↑ Ogłoszenia, „Nasza Służba Królestwa”, luty 2014, s. 4 .
- ↑ Watchtower, Sprawozdanie Ciała Kierowniczego nr 2/2023 [online], jw.org, 24 lutego 2023 [dostęp 2023-04-15] .